Percepcja
Percepcja to procesy zmysłowe oraz interpretujące je jako wytwór obiektów lub wydarzeń pochodzących z zewnętrznego, trójwymiarowego świata. Działem psychologii, który w największym stopniu bada percepcję jest psychofizyka.
Percepcja w szerokim sensie oznacza rejestrację przedmiotów i zdarzeń środowiska zewnętrznego: ich odbiór sensoryczny, zrozumienie, identyfikację i określenie werbalne oraz przygotowanie do reakcji na bodziec. Systemy percepcyjne człowieka umożliwiają mu widzieć, słyszeć, czuć smak, zapach, dotyk i zmiany temperatury. Jest to także poczucie świadomości.
W procesie percepcji wyróżnia się bodźce proksymalne i bodźce dystalne. Występują one wśród każdego zmysłu: kontaktowych takich jak dotyk czy smak, czy działających na dotyk.
Identyfikacja i rozpoznawanie
Istnieją dwa sposoby przypisywania znaczenia spostrzeżeniom, inaczej zwane procesami typu góra-dół, dół-góra:
przetwarzanie typu góra-dół – procesy postrzegania, w których informacje czerpane z dawnych doświadczeń, wiedzy, oczekiwań, motywacji i wykształcenia wpływają na sposób interpretacji i klasyfikacji postrzeganego przedmiotu (odpowiada za sterowanie pojęciami; reprezentacje percepcyjna pozostaje pod wpływem wcześniejszej wiedzy, motywacji, oczekiwań i innych aspektów wyższego funkcjonowania umysłowego jednostki),
przetwarzanie typu dół-góra – analizy percepcyjne opierające się na danych zmysłowych dostępnych w otoczeniu, wyniki analiz są przekazywane do mózgu w celu utworzenia bardziej abstrakcyjnych reprezentacji (odpowiada za sterowanie danymi; reprezentacja percepcyjna jest konstruowana na podstawie informacji zmysłowych)
Rodzaje struktur poznawczych:
związana z wyobraźnią. Odbierane przez nią wrażenia zmysłowe zazwyczaj są deformowane przez nasze oczekiwania, potrzeby, uczucia i mechanizmy obronne, uruchamiane przez podświadomość.
związana z inteligencją. Koryguje ona doznania zarejestrowane w naszej wyobraźni.
Etapy procesu postrzegania:
odbiór wrażeń,
postrzeganie w wąskim znaczeniu,
identyfikacja i rozpoznawanie.
