Podosobowość

Podosobowość to wyodrębniona, autonomiczna część osobowości, zdolna do funkcjonowania jako osoba.

Podosobowości przeważnie są zupełnie normalne, lecz czasem mogą stanowić problem. Zdarza się to najczęściej wtedy, gdy zdecydowanie zaprzeczamy ich posiadaniu. Wyparcie, rozszczepienie i zaprzeczanie – to częste przyczyny problemów z podosobowościami. Podosobowości przekształcają się, mogą się pojawiać i znikać, dzielić na dwie albo łączyć w jedną.

W skrajnym przypadku w wyniku występowania podosobowości dochodzi do sprzecznych zachowań, jakby psychika była rządzona przez dwa lub kilka ośrodków. W ujęciu Johna Rowana podosobowości są to stany zupełnie normalne, które można określić jako jedną z pozycji na kontinuum:

Istnieje co najmniej sześć źródeł podosobowości.

Role
Różne role życiowe wyzwalają różne podosobowości. Podobnie działają różne uwarunkowania społeczne. Nawet dzieci mogą odgrywać inne role w szkole, a inne w domu. Niektóre role, np. rola matki i rola nauczyciela – wiążą się nierozerwalnie z tworzeniem się podosobowości.

Wewnętrzne konflikty
Jeżeli dwie lub kilka stron toczy w naszym wnętrzu spory, powtarza się to często i są one bardzo żywotne – to żeby je zrozumieć, trzeba określić tożsamość każdej z nich. Zjawisko takie często spotyka się w terapii Gestalt i w psychodramie. Podobna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy nasze ciało, lub jakieś jego części zdają się działać tak, jakby były naszym przeciwnikiem. Można je także traktować jako podosobowości, kierujące się własnymi motywami.

Wyobrażone wizerunki
Zdarza się, że identyfikujemy się ze sławną osobistością lub z podziwianą grupą i przejmujemy ich charakterystyczne cechy. Te wyobrażone wizerunki mogą pochodzić zarówno z teraźniejszości, jak i z przeszłości. Niektórzy terapeuci instalują w sobie wyobrażony wizerunek pacjenta, aby lepiej dostroić się do niego – co może mieć niekorzystny wpływ na terapeutę.

Nieświadomość indywidualna
Różne szkoły psychologiczne zajmujące się badaniem nieświadomości opisały zjawiska, które są podosobowościami lub często można je tak traktować.

Kompleksy opisał Jung
Według Szkoły relacji z obiektem wewnętrzne obiekty mogą ujawniać się jako podosobowości
Analiza transakcyjna opisuje stany ego Rodzic, Dorosły i Dziecko
Perls wprowadził koncepcję podziałów wewnątrz osobowości na odrębne całości
Stone nazywa podosobowości Głosami.
Wszystkie te zjawiska prawdopodobnie wywodzą się z wczesnych doświadczeń w rodzinie. Niektóre traumy, mogące prowadzić do gwałtownej obrony w postaci rozszczepienia wewnątrz osobowości, mogły się zdarzyć w trakcie narodzin, lub przed narodzinami.

Nieświadomość kulturowa
Z nieświadomości kulturowej wywodzi się patrypsychika, czyli „wewnętrzna konstelacja patriarchalnych wzorców”. Podobne zjawisko, to „Wredny Ojciec”, czyli nienawidzące siebie Ja – wewnętrzny głos dominacji w człowieku, gloryfikujący hierarchię i patriarchat.

Nieświadomość zbiorowa
Według Junga z nieświadomości zbiorowej wywodzą się archetypy, jak np. Cień, który okazuje się być jedną z podosobowości. Archetyp Animy jest także pojawiającą się dość powszechnie podosobowością.