Potrzeba

Potrzeba psychiczna, motyw to stan osoby doznającej poczucia niespełnienia, czyli frustracji potrzeb, działając jako czynnik skłaniający jednostkę do podejmowania aktywności, które mogą tę potrzebę zaspokoić. Inaczej jest to odczuwalny brak czegoś, który powoduje, że podejmuje się działania zmierzające do likwidacji tego braku.

Pojęcie potrzeba jest wyrażeniem mylnie używanym zamiennie z pojęciami popęd bądź instynkt.

Potrzeby ludzkie to przejaw zależności człowieka od otoczenia. Część z nich ma charakter obiektywny – jak potrzeba pożywienia. Potrzeby obiektywne pociągają za sobą kształtowanie się potrzeb subiektywnych – skomplikowanego systemu zmian, jakie zachodzą w człowieku w sytuacji, gdy jego potrzeby obiektywne nie są zaspokojone. Brak zaspokojenia potrzeby wprowadza jednostkę w stan napięcia psychicznego, stanowiącego często motyw do działania w kierunku zaspokojenia potrzeby.

Potrzeby biologiczne są związane ze strukturą organizmu ludzkiego; ich zaspokojenie jest niezbędne do utrzymania organizmu przy życiu. Potrzeby społeczne odzwierciedlają fakt zależności człowieka od innych ludzi – potrzeba miłości, uznania, przynależności do grupy. Potrzeby kulturalne są wyrazem zależności człowieka od wytworów kultury materialnej, a także wytworów kultury duchowej. Potrzeby instrumentalne są związane z realizacją określonych celów czy wykonywaniem pewnych zadań; znikają w momencie osiągnięcia celu.

Cechy potrzeb:

subiektywne
nieograniczone pod względem rozwoju
ograniczone w swej pojemności w danym czasie
substytucyjne
komplementarne
zmieniają się w przestrzeni pod wpływem uwarunkowań społecznych
stale się odradzają
Potrzeba jest jedną z centralnych kategorii ekonomicznych. Występowanie potrzeb rozumianych jako subiektywnie odczuwana rozbieżność pomiędzy status quo a stanem pożądanym jest najważniejszym motywem podejmowania procesu gospodarowania, polegającego na przekształcaniu zasobów w dobra ekonomiczne, które służą zaspokajaniu potrzeb.